Rozwód przed sądem czy mediacja?
Mediacja rodzinna
Mediację rodzinną należy wyraźnie odróżnić od innych rodzajów interwencji w rodzinie, takich jak: terapia, grupa wsparcia, poradnictwo, arbitraż, interwencja sądu rodzinnego, pomoc przyjacielska, itp.
W
swoim głównym założeniu mediacja jest krótkoterminowa i nastawiona na
cel, którym jest rozwiązanie istniejącego w rodzinie problemu. Kryzys
często jest spostrzegany przez członków rodziny, jako: konflikt, spór,
różnica zdań, a także jako brak poszanowania godności, prowadzący do
przemocy. Ta z kolei może objawiać się w użyciu siły czy
w zaniedbaniu.
Jeśli sytuacja trudna nie jest rozwiązana w odpowiednim momencie i we
właściwy sposób, może prowadzić do pogłębienia się już istniejącego
kryzysu,
a w konsekwencji nawet do przemocy, rozpadu związku, a tym
samym rozbicia rodziny
i formalnego rozwodu.
Mediacja jako profilaktyka
Mediacja, jako profilaktyka, sprawdza się w sytuacjach, w których następuje zaburzenie komunikacji czy zachowań między poszczególnymi członkami rodziny i pojawia się pierwsze niezadowolenie ze związku czy sposobu współtworzenia rodziny. Dotyczy to relacji między poszczególnymi jej członkami, w tym: między partnerami, między rodzicami a dorastającymi dziećmi, dziadkami, między rodzeństwem czy dalszymi członkami rodziny).
Mediator wchodzi w
rolę facylitatora, który zbiera i porządkuje przekazywane przez
poszczególnych członków informacje. Zadaje pytania pobudzające
uczestników do poszukiwania własnych rozwiązań, ukierunkowanych na ich
potrzeby, oczekiwania
i adekwatnych do rzeczywistej gotowości
współpracy.
Całość pracy mediacyjnej ukierunkowana jest na zapobieganie kryzysowi, zanim poszczególni członkowie rodziny zbyt mocno się od siebie oddalą, by móc tą rodzinę współtworzyć.
Mediacja jako próba pojednania
Mediacja, jako próba pojednania, ma swoje zastosowanie wobec małżonków czy par żyjących w wolnych związkach, w których przynajmniej jedna ze stron rozważa rozstanie, a nawet wniosła już pozew o rozwód do sądu z intencją "wstrząśnięcia" partnerem czy zwrócenia uwagi na swoje potrzeby; wobec kontaktów rodzic-dziecko, relacji między rodzeństwem, dziadkami a wnukami. Służy nazwaniu wzajemnych oczekiwań oraz potrzeb w zakresie kontaktów.
Jeśli
przynajmniej jedna ze stron "ma dość" kontynuowania relacji w
dotychczasowej formie, próba pojednania umożliwia poszukanie przyczyn
frustracji związkiem na poziomie funkcjonalnym i emocjonalnym. Przy czym
mediator nie skupia się w pracy
z uczestnikami na drążeniu przeszłości,
analizie dzieciństwa, jak to może mieć miejsce
w niektórych formach
terapii, lecz pomaga uczestnikom odnaleźć elementy, które
w codziennym
życiu przekładają się na utrudnienia i doznawane frustracje.
Pomaga im rozpoznać zasoby, jakie tkwią w związku czy ich indywidualne mocne strony, które rozpoznane i nazwane, mogą stanowić punkt wyjścia do budowania relacji na nowych zasadach. Osoby, które nie są usatysfakcjonowane istniejącą sytuacją, często mają po raz pierwszy okazję wypowiedzieć się od początku do końca, mając jednocześnie poczucie bycia wysłuchanym.
Całość pracy mediacyjnej ukierunkowana
jest na odbudowanie związku zgodnie z wolą uczestników mediacji i w
taki sposób, aby relacja była budowana na trwałych
i zrozumiałych dla
obu stron fundamentach, którego budulcem jest m.in. świadomość własnych
potrzeb i potrzeb partnera rozmów.
Mediacja okołorozwodowa
Mediacja okołorozwodowa,
ukierunkowana na ustalenie warunków rozstania, odnosi się do takiego
etapu związku, w którym strony podjęły decyzję o rozstaniu czy
rozwodzie, nie są już zainteresowane próbą pojednania jako partnerów,
ale rozstanie chcą przeprowadzić w spokojnej atmosferze i w
konstruktywny sposób. Osoby, korzystające
z mediacji, mają szansę zadbać
o wzajemne potrzeby na dzień dzisiejszy, zabezpieczyć wzajemne potrzeby
na przyszłość, a przede wszystkim rozstać się z godnością, bez walki o
przysłowiową "łyżeczkę do herbaty" czy walcząc dzieckiem, jako
narzędziem przetargowym. Szczególnym beneficjentem mediacji około
rozwodowej są małoletnie dzieci, chronione w ten sposób przed popadnięciem w konflikt lojalnościowym wobec obojga rodziców.
Niestety
rozwód przeprowadzany przed sądem, bez możliwości skorzystania
z
nieformalnych, poufnych rozmów, bez czasu na omówienie wzajemnych
potrzeb rodziców i samego dziecka często sprzyja ich oddaleniu się od
siebie i trudnościom we współpracy po otrzymaniu wyroku sądu. Mediacja,
przez samą procedurę oraz czas daje to wszystko, czego rodzicom brakuje
na sali sądowej, by rozstać się po ludzku.
Małżonkowie, zanim
złożą pozew rozwodowy do sądu, mogą w ramach mediacji ustalić wszystko
to, co dotyczy ich związku i pochodzących z niego dzieci, jak wyrażenie
woli
w zakresie: sposobu rozstania (z orzeczeniem winy czy bez), władzy
rodzicielskiej (wspólna władza rodzicielska; dla jednego z rodziców z
ograniczeniem dla drugiego itp.), miejsca zamieszkania dzieci (u jednego
z rodziców czy naprzemiennie u obojga), wysokości i sposobu płatności
alimentów (na dzieci lub współmałżonka), sposobu sprawowania opieki na
małoletnimi dziećmi (często nazywane ustaleniem kontaktów
z dziećmi -
opieka naprzemienna; opieka stała u jednego rodzica ze wsparciem
drugiego), ustalenie sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania czy podjęcie decyzji co do podziału majątku wspólnego. Konstruktywne rozstanie partnerów zwiększa szanse na dojrzałe budowanie relacji rodzicielskiej między nimi.
Mediacja opiekuńcza
Mediacja opiekuńcza ma swoje główne zastosowanie po rozwodzie czy w trakcie separacji partnerów, gdy szczegóły opieki nad małoletnimi dziećmi nie zostały wskazane w wyroku sądu. Stosowana jest również w trakcie trwania małżeństwa czy związku partnerskiego, w którym role i zadania rodziców są niejasne, sprzeczne lub niezrównoważone, przyczyniając się do zaniedbań wobec dzieci, przemocy, chaosu czy poczucia braku bezpieczeństwa.
Pozwala
rodzicom, w warunkach przyjaznej, partnerskiej rozmowy, ustalić zasady
kontaktowania się z dziećmi, w tym: dni powszednie i weekendy, godziny
spotkań, wakacje,
ferie, święta. Mediacje umożliwiają podział między rodzicami obowiązków
i zadań, ustalenie sposobu ich wychowywania, radzenia sobie z
sytuacjami wychowawczo trudnymi, ujednolicając system lub pracując nad
uzupełnieniem wzajemnych działań. Standardowy rozwód tego nie daje,
często z uwagi na nadmierne obciążenie sędziów orzekających w sprawach
około rozwodowych zbyt dużą ilością spraw przypadających na jednego
sędziego.
Mediacja opiekuńcza może również dotyczyć osób starszych, wymagających od rodziny opieki, które były dotychczas zaniedbywane lub działa im się krzywda.
Praca mediacyjna
skoncentrowana jest na potrzebach podopiecznych. Uczy opiekunów dystansu
do własnych emocji i zachęca do rezygnacji z rywalizacji na rzecz
współpracy. Umożliwia przyjrzenie się konfliktowi lojalnościowemu, czym
on jest i jakie niesie ze sobą zagrożenia dla poczucia bezpieczeństwa
dziecka. Ułatwia wypracowanie porozumienia dostosowanego do potrzeb dziecka
i rodziców, ale też ich możliwości logistycznych, organizacyjnych,
finansowych. Porozumienia mediacyjne są często bardziej adekwatne
w
stosunku do sytuacji rodziny niż wyrok sądu.
Koszt rozwodu - Ile kosztuje rozwód w 2021 roku?
Obsługa prawna
Osoba ubiegająca się o rozwód ma do wyboru: napisać pozew do sądu samodzielnie lub zatrudnić adwokata bądź radcę prawnego. Polacy najczęściej decydują się na powierzenie sprawy rozwodowej w ręce doświadczonego prawnika, który nie tylko napisze pozew, ale będzie także reprezentował klienta w sądzie. Koszt zatrudnienia pełnomocnika sądowego jest uzależniony od wielkości miasta, a także zawiłości konkretnej sprawy.
Przepisy nie ograniczają wysokości maksymalnego wynagrodzenia pełnomocnika. Określają jednak jego minimum na 720 zł netto. Jest to kwota minimalna, którą płaci się za rozwód bez orzekania o winie. W przypadku postępowania z ustalaniem winnego rozpadu pożycia małżeńskiego, wysokość zapłaty wzrasta do 1 080 zł netto. Im bardziej sprawa jest skomplikowana, tym opłata jest wyższa i może osiągać nawet kilka tysięcy zł.
Opłata sądowa
Składając wniosek o rozwód, należy dołączyć do niego dowód wpłaty za opłatę sądową. Jest to kwota 600 zł. Można uiścić ją później, jednak nie wolno przekroczyć terminu 6 dni od momentu złożenia pozwu. W przeciwnym razie, wniosek zostanie oddalony. W przypadku niskich dochodów lub ich braku można ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych.
Z kolei, gdy rozwód przeprowadzony będzie bez orzekania o winie, to połowa opłaty zostanie zwrócona. Jest to dokładnie suma 300 zł, która wraca na konto powoda. Z kolei pozostałe koszty dzielone są po połowie. Oznacza to, że każdy współmałżonek musi zwrócić po 150 zł. W przypadku rozwodu z orzekaniem o winie, cały koszt opłaty sądowej ponosi osoba uznana za wyłącznie winną rozpadu małżeństwa.
Inne koszty
Jeżeli sprawa rozwodowa jest skomplikowana i dodatkowo konieczne są różne wnioski, np. o alimenty, podział majątku, eksmisję czy też powołanie rzeczoznawców, należy liczyć się z dodatkowymi kosztami. Oto przykładowe z nich:
- opłata za przyznanie alimentów w sprawie o rozwód to 5% wysokości zasądzonej kwoty,
- w przypadku sprawy o podział majątku, gdy małżonkowie są zgodni, opłata wynosi 300 zł,
- jeżeli majątek jest sprawą sporną, wtedy koszt wynosi już 1 000 zł,
- orzeczenie o eksmisji małżonka to dodatkowe 200 zł.
Warto pamiętać, że każde orzeczenie płatne jest oddzielnie. Przykładowo, za zabezpieczenie widzeń, rodzic musi zapłacić 40 zł, zaś za zażalenie na postanowienie
o zabezpieczeniu - 30 zł. Do tego dochodzi opłata w wysokości 6 zł za stronę odpisu
o orzeczeniu. Ponadto:
- każda próba ratowania związku wymagająca terapii małżeńskiej, to koszt w granicach 150 do 200 zł za seans,
- mediacje w poradni rodzinnej wiążą się z wydatkiem rzędu 50 do 200 zł,
- gdy między małżonkami występuje spór w kwestii władzy rodzicielskiej lub kontaktów z dzieckiem, konieczne jest wydanie opinii przez Rodzinny Ośrodek Diagnostyczno-Konsultacyjny. To kolejny wydatek w wysokości od 300 do 500 zł,
- gdy pomimo mediacji i opinii RODK konieczny jest wgląd kuratora w wykonywanie kontaktów z dzieckiem, wtedy należy się liczyć z dodatkowymi kosztami, nawet do kilku tysięcy zł.